Kasteel Drakenburg in 1744

Gezicht vanaf de bouwhuizen op het kasteel Drakenburg bij Baarn van voren. H. Spilman - 1744 Publiek Domein 1.0

Kastelen & buitenplaatsen

De Verdwenen Kastelen van Baarn - Ridderhofstad Drakenburg

Baarn en omgeving kent een hele hoop kastelen, maar het aantal kastelen dat is verdwenen is misschien wel net zo groot. Vaak zijn er nog best wat restanten van de kastelen te vinden in het landschap. In deze driedelige serie lichten we een aantal van deze kastelen uit. In dit verhaal: Ridderhofstad Drakenburg.

Rond 1300 lagen ten westen van Baarn uitgestrekte heidevelden en veengronden welke bekend stonden onder de naam “De Wilde Baarnsche Veenen”. Om deze velden te ontginnen was een gedeelte in leen gevraagd aan Bisschop Jan van Diest te Utrecht en verkregen door Vredericx Steenhuse Harer Werners Soene (Frederik, zoon van Werner).

Vredericx kwam uit een deftige familie uit Utrecht en nam de familienaam Drakenburg aan, waarschijnlijk naar de naam van het huis aan de oude Gracht in Utrecht waar hij woonde. Op de veengronden bij Baarn werd door hem de hofstede Drakenburg gebouwd.

Kaart van de provincie Utrecht, omstreeks 1580

Kaart van de provincie Utrecht met een groot gedeelte van Zuid-Holland en Gelderland. In de rechterbovenhoek het wapen van Spanje op een vrouwenschild met de koningskroon; daarnaast de wapens van de heerlijkheid en het bisdom Utrecht. Topografische Atlas, collectie Muller - 1580 Publiek Domein 1.0

Na het overlijden in 1340 volgt zijn zoon Wernear hem op, hij liet de hofstede afbreken en op die plaats Ridderhofstad Drakenburg bouwen. Het woord ‘Ridderhofstad’ is typerend voor de provincie Utrecht. Met de term wordt een versterkte woning, bouwhuis of boerderij aangeduid, omgracht en voorzien van een ophaalbrug. Ridderhofsteden boden bescherming aan de bewoners en hun eigendommen maar waren vooral statussymbool en toonbeeld van politieke macht.

In 1385 volgt Wernears zoon Frederick hem op. In die periode nam het vervoer van turf (voor het Gooi en Amsterdam) naar de rivier de Eem zodanig toe dat het met paard en wagen niet meer te doen was, waarop Frederick de Drakenburger een gracht liet graven. Een kleine twee eeuwen bleef Drakenburg in bezit van dezelfde familie. De laatste was Josina van Drakenburg. Hierna komen verschillende families in het bezit van het huis en de daarbij behorende gebieden. Over deze perioden weten we weinig.

Kasteel Drakenburg, ook in 1729

Gezicht op het kasteel Drakenburg bij Baarn aan de voorzijde. J.P. Serrurier - 1729 Publiek Domein 1.0

In 1811 werd de ridderhofstad afgebroken en door een deftig landhuis vervangen. Dit huis met het omringende gebied werd in 1823 door Professor Dr. Gerardus Vrolik gekocht.

In 1870 wordt het landhuis afgebroken; het noordelijke gebouw op het terrein wordt verbouwd tot boerderij. De oude buitengevel wordt als scheidingsmuur in de boerderij opgenomen. Van 1900 tot 2002 wordt de boerderij door de familie Steenkamer bewoond, zij verkocht haar bezit met de nog overblijvende landerijen aan de huidige bewoners. Deze lieten de boerderij afbreken en bouwden in 2007 de nieuwe “Buitenplaats Drakenburg”. Daarbij zijn de lopen van de oude buitengracht hersteld en zijn de contouren van de zuidelijke boerderij gemarkeerd.

De huidige buitenplaats Drakenburg is niet te bezoeken maar wel zichtbaar vanaf het wandelpad links langs kasteel Groeneveld.

 

Met dank aan de Historische Kring Baerne.

 

Extra info

Thema Kastelen & buitenplaatsen
Type Geschreven verhaal
Periode Vroegmoderne Tijd (1500 - 1800)
Organisatie Historische Kring Baerne
Regio Utrechtse Heuvelrug
Plaats Oud Eemnesserweg, Eemnes, Nederland
Permalink
https://n2t.net/ark:/88585/26ad8019-9d5e-453d-a002-a745579057eb
2025 Landschap Erfgoed Utrecht