De eerste boeren van Amerongen

Donkere vlekken in de ondergrond

Al snel na de sloop van het bedrijf werd duidelijk dat de ondergrond door de bebouwing weliswaar voor een deel verstoord was, maar dat een groot deel van het archeologische niveau nog prima intact was. De archeologen vonden allerlei donkere vlekken in de ondergrond. Dit zijn overblijfselen van weggerotte palen, dichtgegooide (afval)kuilen of oude greppels. De vlekken die de weggerotte palen hebben achtergelaten, vormen een plattegrond van enkele structuren, mogelijk boerderijen. Op basis van de vorm van deze gebouwen en de vondsten die er gedaan werden, kan worden geconcludeerd dat ze uit de ijzertijd (circa 800—12 v.Chr.) en de Romeinse tijd (12 v.Chr—450 na Chr.) dateren. Maar men stuitte op nóg iets bijzonders: gecremeerde menselijke resten!

Grafkuilen

Er zijn op tien plaatsen restanten van graven uit de ijzertijd gevonden. Twee grafkuilen bevatten nog daadwerkelijke gecremeerde menselijke resten. De overige acht graven bestonden uit markeringen in de vorm van ronde greppels, die we uit andere opgravingen kennen als kenmerkend voor grafstructuren. Hierbinnen zullen eveneens menselijke resten hebben gelegen, maar deze zijn waarschijnlijk verdwenen door recente verstoringen.

Een spieker

En daar bleef het niet bij. Eén kleine rechthoekige structuur, mogelijk een zogenaamde ’spieker’, voor de opslag van de oogst, leek wat ouder. Nu het specialistisch onderzoek is uitgevoerd door een laboratorium in de Verenigde Staten, weten we dat de spieker dateert uit het einde van de late steentijd, het neolithicum (circa 2000 v.Chr.). Dit is de periode waar de jager-verzamelaars een meer plaatsvast boerenbestaan gingen leiden. We kunnen dus stellen dat de spieker uit de Industrieweg Noord een aanwijzing is dat we hier misschien wel te maken hebben met één van de vroegste restanten van boeren in de gemeente Utrechtse Heuvelrug! Deze boeren sloegen hun oogst op in de spieker, zodat de gewassen wat hoger boven de grond lagen en daarmee buiten het bereik van ongedierte bleven. Omdat de oogst belangrijk was, gingen de boeren niet ver van de spieker wonen in houten boerderijen. Waar de gebruikers van deze spieker hebben gewoond, hebben de archeologen niet kunnen vaststellen, maar ze zullen waarschijnlijk in de directe omgeving hebben gelegen, misschien onder de weilanden ten noordwesten van Amerongen.

Dit verhaal verscheen eerder in Graven in het Groen, nr. 25.